%0 Journal Article %T Protein Oksidasyonun Biyokimyasal ve Molek¨ıler mekanizmas %A Ender Buyukguzel %J Karaelmas Science and Engineering Journal %D 2013 %I B¨ılent Ecevit University %R http://dx.doi.org/10.7212%2fzkufbd.v3i1.110 %X Serbest amino asitler ve proteinlerdeki amino asit k kleri e itli reaktif oksijen ve azot t¨ırleri (ROT, RAT) ve metal iyonlar n n okside edici etkilerine kar olduk a hassast rlar. ROT ¨ıretimi evresel fakt rlerin etkisi ile oldu u kadar h¨ıcresel metabolik aktiviteler sonucunda da ger ekle ir. ROTĦŻlar karbohidrat, n¨ıkleik asit, lipid ve proteinler gibi h¨ıcrenin temel makromolek¨ılleri ile etkile ebilir. Proteinler canl organizmalarda yap sal ve i levsel olarak nemli rolleri ¨ıstlenmi biyomolek¨ıller oldu undan bu makalede protein ve serbest amino asitlerin ROT arac l ile oksidasyonu ¨ızerinde durulmu tur. Proteinlerin oksidasyonu sonucu aromatik gruplar n ve alifatik amino asit yan zincirlerinin hidroksilasyonu, aromatik amino asit k klerinin ve s¨ılfidril gruplar n n nitrolanmas , metiyoninin s¨ılfoksitlenmesi, aromatik ve primer amin gruplar n n klorlanmas ve baz amino asit k klerinin karbonil t¨ırevlerine d n¨ı ¨ım¨ı ger ekle ir. Oksidasyon ayn zamanda apraz ba l proteinlerin olu umu ve polipeptit zincirinin k r lmas na da neden olarak sonu ta baz radikallerin en nemlisi alkoksil radikallerinin olu umunu sa lar. Ayr ca proteinlerin fonksiyonel gruplar 2-alkenal, 4-hidroksi-2-alkenal, and ketoaldehid gibi oklu doymam ya asitlerinin oksidasyon ¨ır¨ınleri ve baz karbohidrat t¨ırevleri (karbohidrat eklenmesi veya karbohidratlar n oksidasyon ¨ır¨ınleri) ile reaksiyona girerek inaktif t¨ırev bile ikleri olu tururlar. Di er taraftan ya lanma ve oksidatif hasara u ram protein lipid ve n¨ıkleik asitlerin birikmesi aras nda bir ili ki bulunmaktad r. Oksidatif olarak modifiye olmu proteinlerin miktar nda ya n ilerlemesi ile birlikte art oldu u ve protein oksidasyonunu azaltan fakt rlerin ayn zamanda canl lar n ya am s¨ıresini uzatt bilinmektedir. Ayr ca omurgal larda diyabet, aterosklerosis, n rodejeneratif hastal klar, kalp ve damar sistemi rahats zl klar gibi ya lanmaya ve di er ok say da hastal klara ba l protein oksidasyonu ¨ır¨ınlerinin fazla olu umu sonucu h¨ıcre ve dokularda a r birikimi ile ili kili oldu u g sterilmi tir. Protein oksidasyonu seviyesi e itli oksidatif stres fakt rlerinden kaynaklanan baz hastal klar ve nemlisi ya lanma s ras nda miktar y¨ıkselen protein oksidasyonun en nemli belirteci olan protein karbonil bile iklerinin ve di er son ¨ır¨ınlerin miktar n n l ¨ılmesi ile belirlenebilmektedir. %K Protein oksidasyonu %K ROT %K Karbonil bile likleri %K N rodejeneratif Hastal klar %K Ya lanma %U http://fbd.beun.edu.tr/index.php/zkufbd/article/view/110/89