Protein Oksidasyonun Biyokimyasal ve Moleküler mekanizmas

Serbest amino asitler ve proteinlerdeki amino asit k kleri e itli reaktif oksijen ve azot türleri (ROT, RAT) ve metal iyonlar n n okside edici etkilerine kar olduk a hassast rlar. ROT üretimi evresel fakt rlerin etkisi ile oldu u kadar hücresel metabolik aktiviteler sonucunda da ger ekle ir. ROT’lar karbohidrat, nükleik asit, lipid ve proteinler gibi hücrenin temel makromolekülleri ile etkile ebilir. Proteinler canl organizmalarda yap sal ve i levsel olarak nemli rolleri üstlenmi biyomoleküller oldu undan bu makalede protein ve serbest amino asitlerin ROT arac l ile oksidasyonu üzerinde durulmu tur. Proteinlerin oksidasyonu sonucu aromatik gruplar n ve alifatik amino asit yan zincirlerinin hidroksilasyonu, aromatik amino asit k klerinin ve sülfidril gruplar n n nitrolanmas , metiyoninin sülfoksitlenmesi, aromatik ve primer amin gruplar n n klorlanmas ve baz amino asit k klerinin karbonil türevlerine d nü ümü ger ekle ir. Oksidasyon ayn zamanda apraz ba l proteinlerin olu umu ve polipeptit zincirinin k r lmas na da neden olarak sonu ta baz radikallerin en nemlisi alkoksil radikallerinin olu umunu sa lar. Ayr ca proteinlerin fonksiyonel gruplar 2-alkenal, 4-hidroksi-2-alkenal, and ketoaldehid gibi oklu doymam ya asitlerinin oksidasyon ürünleri ve baz karbohidrat türevleri (karbohidrat eklenmesi veya karbohidratlar n oksidasyon ürünleri) ile reaksiyona girerek inaktif türev bile ikleri olu tururlar. Di er taraftan ya lanma ve oksidatif hasara u ram protein lipid ve nükleik asitlerin birikmesi aras nda bir ili ki bulunmaktad r. Oksidatif olarak modifiye olmu proteinlerin miktar nda ya n ilerlemesi ile birlikte art oldu u ve protein oksidasyonunu azaltan fakt rlerin ayn zamanda canl lar n ya am süresini uzatt bilinmektedir. Ayr ca omurgal larda diyabet, aterosklerosis, n rodejeneratif hastal klar, kalp ve damar sistemi rahats zl klar gibi ya lanmaya ve di er ok say da hastal klara ba l protein oksidasyonu ürünlerinin fazla olu umu sonucu hücre ve dokularda a r birikimi ile ili kili oldu u g sterilmi tir. Protein oksidasyonu seviyesi e itli oksidatif stres fakt rlerinden kaynaklanan baz hastal klar ve nemlisi ya lanma s ras nda miktar yükselen protein oksidasyonun en nemli belirteci olan protein karbonil bile iklerinin ve di er son ürünlerin miktar n n l ülmesi ile belirlenebilmektedir.