Sa l kta e itsizliklerle ilgili temel kavramlar

zet Sa l kta e itsizlik, sa l a etki eden sosyal etmenlerin ve/veya sa l k sistemindeki yetersizliklerin etkisiyle bireylerin ve/veya toplumun sa l nda nlenebilir ve kabul edilemez bozulmalar n olu mas d r. Neoliberalizmin yayg nla mas ndan sonra günümüzün ba l ca konular aras ndad r. Sa l kta e itsizli in iki bile eni vard r: sa l n sosyal belirleyicilerindeki e itsizlik ve sa l k hizmetlerindeki e itsizlik. Sa l kta e itsizlik al malar nda standart bir de erlendirme y ntemi yoktur, pek ok ba ml ve ba ms z de i ken kullan lmaktad r. al malarda kullan lan ba l ca ba ml de i kenler sa l k durumuna (mortalite, morbidite, engellilik), sa l etkileyen risk etmenlerine, sa l k alg s na, sa l k hizmetlerinin eri ilebilirli ine ve kullan m na ili kindir. Ba ms z de i ken olarak temelde renim, gelir, meslek, sosyal s n f de i kenleri kullan lmaktad r. Konut zellikleri, sosyal güvence durumu, etnik yap , ya am kolayla t r c ara lar/dayan kl tüketim mallar na sahip olma, baz bireysel ve b lgesel e itsizlik indeksleri de ba ms z de i ken olabilmektedir. Sa l kta e itsizliklerin yaln zca sa l k hizmeti sunumu ile giderilmesi olas de ildir. Sa l kta e itsizlikleri azaltman n yolu s n fsal farkl l klar azaltmak, sa l k hizmetlerini daha ula labilir ve kapsay c hale getirmek olmakla birlikte temel züm s n fl toplum yap s n n ortadan kald r lmas d r. Anahtar Kelimeler: Sa l k, e itsizlik, sosyoekonomik durum, yoksulluk Basic concepts related to health inequalities Abstract Health inequalities can be defined as the avoidable and unacceptable disruptions in the health of individuals or communities caused by social factors and/or deficiencies in the organization of the health system. It is among the main political/social topics today after the spread of neoliberalism. There are two main components of health inequality, inequality in the social determinants of health and inequality in health care. There is no Standard method used for evaluation in health inequality studies and many dependent and independent variables have beenused. The main dependent variables used in these studies are related to health status (mortality, morbidity, disability), perceived health, access to and use of health care. Basically, education, income, occupation and social class are used as independent variables. House ownership, social security status, ethnicity, ownership of durable goods, and some of the individual and regional inequality indexes can also be used as independent variables. It is unlikely that inequalities in health can be eliminated by provid