Geneti i de i tirilmi organizmalar: Sa l a zararlar n kan tlamak neden zor? Sorunlar ve riskin ipu lar

Geneti i de i tirilmi g dalar modern biyoteknolojinin g da üretimine uygulanan eklidir. Gittik e yayg nla an kullan m alan , bu g dalar toplum sa l a s ndan dikkat ekici bir noktaya ta m t r. GDO (Geneti i De i tirilmi Organizma)’lar n sa l k etkileri konusunda güvenilir oldu una dair g rü bildirenlerin yan s ra, insan sa l n tehdit etti i g rü ünü dile getiren ara t rmac lar da vard r. GDO lar n sa l a zararl olup olmad na dair saptamalar yapmak ise beslenme epidemiyolojisi alan n n zorluklar , risk de erlendirme sürecindeki sorunlar, hayvan deneylerindeki s n rl l klar ve bilginin tarafs zl na dair ku kular nedeniyle zorla maktad r. Tüm bu bilimsel a mazlara ra men alerjik ve toksik etkilere dair ipu lar n n artmas , antibiotik direnci olas l n n bilimsel kurumlarda yaratt endi e, besin de erlerindeki de i menin ve gen transferi olas l n n yay nlarda yer almas ; g rünür hale gelen sa l k etkilerini g stermektedir. Kar la t r labilirli i mümkün k lacak standart tasar ma ve ileri analiz y ntemlerine ihtiya vard r. Uzun erimdeki etkilerini ortaya koyacak ve iyi planlanm kohort ara t rmalar n n gereklili i mutlakt r. Zarars z olduklar n bilimsel bir zgüvenle s ylemek i in ise erkendir. Risklerin henüz net olarak ortaya konamamas , olmad anlam na gelmemektedir. Risklerin neler oldu unu kesin olarak ortaya koyacak ara lar m z henüz yeterli de ildir. Sürece ihtiyat ilkesi do rultusunda yakla mak gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Geneti i de i tirilmi g dalar, beslenme epidemiyolojisi, risk Genetically modified organisms: Why is it difficult to prove health hazards? Problems and clues about risk Genetically modified foods are in the area where biotechnology is applied to foods. Their common use has driven them to a substantially important position in relation to community health. There are researchers who comment that they are safe in relation to/regarding health effects as well as others who consider them as threatening for human health. However, it is difficult to determine the health risks because of difficulties in nutritional epidemiology area, problems in risk evaluation, the limitations in animal experiments and suspicions about the objective nature of the information.Against all these scientific dilemmas, the increasing clues about allergic and toxic effects, the concerns in scientific societies about the possibility of antibiotic resistance, the development of changes in nutritional quality and of gene transfer in literature have clearly revealed the health consequences. The detection of health risks for GMOs