Nekropola na lokalitetu in horto Metrodori u svjetlu novih istra？ivanja: staro izvje？？e u novom ruhu

Sa？etak U ？lanku su izneseni rezultati revizijskih sonda？nih iskopavanja provedenih ranih sedamdesetih godina protekloga stolje？a na lokalitetu in horto Metrodori, odnosno na prostoru Zapadne nekropole u Saloni. Istra？ivanja su trebala potvrditi funkciju ？duga？koga zida？ (？kiklopski zid？, murazzo) izgra？ena od izdu？enih kamenih blokova velikih dimenzija, koji je sa？uvan du？ ruba stare ceste Salona (Solin) – Tragurij (Trogir). Murazzo i Zapadna nekropola ？esto su u pro？losti privla？ili pozornost stru？njaka, ali u njihovim stavovima bilo je velikih razlika, ？to je bio jedan od poticaja za poduzimanje revizijskih istra？ivanja na tom podru？ju. Sondiranjem je tada bilo potvr？eno da murazzo – njegovi su ostaci evidentirani u du？ini od pribli？no 1500 m od zapadnih bedema i gradskih vrata u smjeru zapada, odnosno Ka？tel Su？urca i Trogira – a zajedno s njime i konstrukcije ？etvrtastoga oblika, tzv. kule, nisu dijelovi obrambenoga sustava pretpostavljane gr？ke naseobine na tom podru？ju, ve？ su pripadali kompleksu nekropole koja se protezala uz trasu stare ceste Solin – Trogir (Salona – Tragurium). Ustvr？eno je da su temelji ？kiklopskoga zida？ i pravokutnih gra？evina (？kula？) organski povezani te da su gra？eni istom tehnikom, s klesancima manjih dimenzija povezanim i u？vr？？enim malterom. Istra？ivanja su potvrdila da su pravokutne gra？evine (？kule？) u osnovi grobi？ne parcele, a tomu u prilog svjedo？e i stubi？ta kojima se iz razine ceste moglo silaziti u obzidane prostore parcela. Osim sarkofaga, koji su od ranije najuo？ljiviji elementi tamo？nje nekropole, nova su sonda？na istra？ivanja otkrila razli？ite oblike ukapanja, bilo da je rije？ o incineraciji ili pak o inhumaciji. Otkriveni su, primjerice, ukopi u amforama i dolijima, u cilindri？nim kamenim urnama, ali tako？er i u zidanim rakama pokrivenim kamenim plo？ama (piscinae), u sarkofazima i sl.1 U sredi？tu grobi？nih parcela od ranije su bili evidentirani ostaci pravokutnih konstrukcija namijenjeni postavljanju monumentalnih spomenika, poglavito kamenih ara. Me？u najzanimljivijim otkri？ima iskopavanja provedenih godine 1970. su nadsvo？ene grobnice tipa a pozzo, a va？ni su i rezultati sondiranja uz neke od ranije istra？enih pravokutnih konstrukcija, podignutih u odgovaraju？im razmacima uz rub ceste, koje su vjerojatno slu？ile kao baze za postavljanje reprezentativnih nadgrobnih spomenika. Me？u ostvarenim rezultatima va？an je i podatak da su zahvaljuju？i sondiranju ？irega podru？ja nekropole pribli？no definirani gabariti njezina protezanja sjeverno od ？kiklopskoga zida？, odnosno izvan prostora grobi？nih parcela.